Pierwsza pomoc weterynaryjna

PAMIĘTAJ!
Postępuj spokojnie lecz zdecydowanie, nie panikuj.
Twoje zdenerwowanie, tylko pogorszy reakcje zwierzęcia, któremu aktualnie chcesz udzielić pomocy.
Zabezpiecz się przed ugryzieniem, ponieważ przerażone zwierzę, może nie zrozumieć, że chcesz mu pomóc i ugryzie ze strachu, bo strach ma wielkie oczy.  

1. Zranienia

Ważne! Ze względu na dużą bolesność przy opatrywaniu ran, najpierw załóż psu kaganiec, kotu zasłoń głowę szmatą lub ręcznikiem, gdyż może dojść do ugryzienia.

Opatrunek uciskowy

• na ranę połóż kilka kawałków czystej gazy 
• ściśle zabandażuj   
• uważaj na siłę zabandażowania bo możesz zahamować dopływ krwi do łapy
• jeśli na łapie zrobi się obrzęk pod opatrunkiem to poluźnij ucisk 

Opaska uciskowa

• konieczna przy krwotoku tętniczym
• zakładasz ją nad miejscem zranienia na łapie lub ogonie
• kawałkiem materiału lub paskiem od spodni zaciśnij pętlę
• pętlę luzuj co 25min. na 2-3min

Opatrunek na ranę

• przytnij sierść wokół zranienia
• oczyść brzegi rany wilgotną gazą
• oczyść ranę polewając ją wodą utlenioną
• posmaruj ranę maścią z antybiotykiem, najlepiej - gentamycyną 
• zabandażuj ranę

UWAGA: w przypadku pogryzienia, skieruj się jak najszybciej do przychodni weterynaryjnej

2. Oparzenia

Powstają z powodu zetknięcia się skóry zwierząt z wysoką temperaturą, chemikaliami, przy porażeniu prądem. Jeśli głęboko poparzone jest więcej niż 15% ciała, szanse na przeżycie są nikłe.

Objawy oparzenia 

• widoczne gołym okiem

Co masz robić?

• przy niewielkim poparzeniu rób zimne okłady lub okłady z lodu na około 20min.
• wystrzyż sierść w poparzonym miejscu
• nałóż na to miejsce preparaty do miejscowego stosowania np.: panthotenol 
• nie smaruj poparzonego miejsca białkiem kurzym ani tłuszczem!!!

Zwierzę poparzone kwasem:

• polewaj ranę roztworem sody oczyszczonej 8 łyżek stołowych na 1litr wody

Poparzenie zasadą:

• polewaj ranę roztworem octu 4 łyżki stołowe na 1litr wody

3. Ostre bóle brzucha

Wymagają natychmiastowego leczenia, w przeciwnym razie mogą doprowadzić do śmierci zwierzęcia. Przyczyny ostrego bólu brzucha - skręt jelit, ostre rozszerzenie żołądka, atak kamieni żółciowych, pęknięcie pęcherza moczowego, zatrucie, zapalenie otrzewnej, ostre zapalenie trzustki, zaczopowanie jelit, urazy brzucha i narządów wewnętrznych.

Objawy, które powinny Cię zaniepokoić

• nagłe napady bólu
• wymioty
• niespokojne zachowanie
• skomlenie, piszczenie
• uciśnięcie brzucha powoduje jeszcze większy ból
• blade błony śluzowe
• wstrząs

Co masz robić, gdy widzisz powyższe objawy?

• w takim wypadku natychmiast skieruj się do najbliższej przychodni weterynaryjnej!!

4. Wywoływanie wymiotów.

Przeciwwskazania:

• połknięcie substancji ropopochodnych
• połknięcie kwasów, zasad, rozpuszczalników, preparatów żrących
• połknięcie środków uspokajających- ich działanie może uniemożliwić wymioty
• połknięcie ostrego przedmiotu, który mógł utknąć w przełyku lub żołądku
• zwierzę jest w stanie śpiączki lub ma napady drgawek

Co masz robić?

• sól kuchenna 1 łyżeczka od herbaty na tylną część języka

5. Zatrucia

Każdy produkt, zawierający w sobie substancje trujące, jest opatrzony etykietą, na której znajdują się podstawowe informacje dotyczące składu danego preparatu. Przeczytaj je uważnie, będą bardzo pomocne w dalszym postępowaniu.

Co masz zrobić?

• spróbuj znaleźć przyczynę zatrucia
• wywołaj wymioty
• podaj substancje wiążące truciznę - spowolnisz jej wchłanianie do organizmu

   a) rozpuść węgiel 1tab./10ml wody
   b) podawaj go w dawce: 1 łyżeczka od herbaty na 1kg  wagi zwierzęcia  

• podaj trochę oleju roślinnego aby zabezpieczyć ścianki jelit
• zrób lewatywę z letniej wody

Trutka na szczury (strychnina):

Objawy:

•  ogromny niepokój
•  pobudliwość, lękliwość
•  bardzo bolesne skurcze
•  ślinienie
•  dotykanie zwierzęcia powoduje atak

Co masz zrobić:

• nie trać czasu na wywoływanie wymiotów
• natychmiast jedź do przychodni weterynaryjnej

Benzyna, nafta:

Objawy:

•  wymioty
•  trudności z oddychaniem
•  drgawki
•  drżenie mięśni
•  śpiączka

Co masz zrobić:

•  nie wywołuj wymiotów
•  podaj do pyska 50g oleju roślinnego
•  jeśli trzeba zastosuj sztuczne oddychanie

Płyny do udrażniania rur:

Objawy:

•  poparzony pysk
•  drgawki, skurcze
•  ostry ból brzucha

Co masz zrobić:

•  nie wywołuj wymiotów
•  wymyj pysk
•  podawaj mleczko magnezowe 4 łyżeczki od herbaty na 5kg masy zwierzęcia

"Różności" ze spaceru:

Objawy:

•  wymioty
•  bóle brzucha
•  biegunka (może być krwawa)
•  w skrajnych wypadkach, może nastąpić wstrząs

Co masz zrobić:

•  wywołaj wymioty
•  podaj olej roślinny od 30g od 50g

Czekolada 

Tak samo jak ludzie, psy również uwielbiają czekoladę. Jednak należy pamiętać, że czekolada zawiera substancję zwaną teobrominą, jest to alkaloid niegroźny dla ludzi, ale dla psów jest trujący.

Objawy:

•  wymioty
•  biegunka
•  przyspieszony oddech
•  drżenie mięśni
•  silne drgawki
•  śpiączka

Co masz robić:

•  wywołaj wymioty
•  podaj węgiel aktywowany

UWAGA: w przypadku zatruć, po udzieleniu pierwszej pomocy, należy koniecznie skontaktować się z lekarzem weterynarii!!

6. Odwodnienie

Nadmierna utrata płynów ustrojowych, powoduje utratę elektrolitów. Szczególnie niebezpieczne dla szczeniąt oraz kociąt. Odwodnienie może wystąpić przy wysokiej gorączce, długotrwałych wymiotach i biegunce.
Objawy:

•  suchość w pysku
•  utrata elastyczności skóry
•  przy silnym odwodnieniu zapadnięte oczy

Co masz robić:

• przy lekkim odwodnieniu podawaj płyny wieloelektrolitowe do pyska za pomocą buteleczki lub strzykawki
• jeśli do podawania stosujesz zamiast butelki strzykawkę, to kieruj ją w kieszonkę policzkową, tak aby nie zadławić zwierzęcia
• jeżeli zwierzę jest mocno odwodnione, konieczne skieruj się do gabinetu gdzie zostanie wdrożone leczenie

7. Udar cieplny

Wymaga natychmiastowej interwencji. Jest bardzo niebezpieczny dla zwierząt, szczególnie tych  ze schorzeniami dróg oddechowych oraz psów krótkonosych.
Objawy:

•  szybki, głośny oddech
•  język i błony śluzowe są jasnoczerwone
•  ślina gęsta i lepka
•  wymioty
•  słanianie się na nogach
•  biegunka
•  temp. ciała w odbycie 42oC  

Co masz zrobić:

•  przenieś zwierzę w chłodniejsze miejsce
•  zanurz w zimnej wodzie
•  polewaj wodą z węża ogrodowego
•  jeśli stan zwierzęcia jest bliski zapaści to zrób mu lewatywę z zimnej wody

8. Wyziębienie

Spowodowane jest zbyt długim przebywaniem na zimnie, lub wstrząsem np.: powypadkowym.
Objawy:

•  dreszcze
•  apatia
•  bierność
•  przy skrajnej hipotermii zapaść oraz śpiączka

Co masz zrobić:

•  owiń zwierzę kocem
•  wykąp w ciepłej wodzie
•  przy wycieraniu masuj bardzo energicznie
•  stosuj ciepłe okłady na brzuchu, pod pachami, na klatce piersiowej
•  podaj 2 łyżki stołowe miodu
•  obserwuj zwierzę, może ono gryźć własną skórę, nie pozwalaj na to!

Czytaj więcej: WYZIĘBIENIE PSA

Toksoplazmoza

1. Toksoplazmoza nabyta przebiega u ludzi zazwyczaj bez objawów klinicznych i bardzo trudno ją rozpoznać.
2. Forma przewlekła lub ostra może dawać bardzo rożne objawy, najczęściej jest to powiększenie węzłów chłonnych.
3. Forma ogólna objawia się gorączkę, zapaleniem płuc, zapaleniem mięśnia sercowego, zaburzenia ze strony OUN.
4. Forma mózgowa powoduje najczęściej zapalenie opon mózgowych. 
5. Forma uogólniona lub mózgowa najczęściej dotyczy pacjentów z osłabionym ukł. odpornościowym, po przeszczepach narządów a także u nosicieli wirusa HIV.

Toksoplazmoza a kobieta w ciąży

Kobieta, która przed zajściem w ciążę ma odpowiedni poziom przeciwciał przeciw tej chorobie, nie jest zagrożona. Zarażenie się pierwotniakiem Toxoplasma gondii jest  groźne. Pierwotniak ten, jest wstanie przechodzić przez łożysko i wnikać do płodu. W zależności od czasu w którym nastąpiła inwazja oraz od ilości atakujących patogenów może nastąpić:

• poronienie, spowodowane zakażeniem w pierwszym trymestrze ciąż
• przedwczesny poród
• obumarcie płodu
• zaburzenia rozwojowe płodu, tzw. wrodzona forma toksoplazmozy czyli zakażenie następuje w drugim lub trzecim trymestrze ciąży

Źródła zarażenia:

• jedzenie surowego mięsa, szczególnie wieprzowiny
• jedzenie nieumytych surowych warzyw i owoców
• bezpośredni kontakt z kotem, najczęściej młodym

Co masz zrobić:

• nie wpadaj w panikę
• zrób testy
• jeśli masz kota to nie możesz sprzątać po nim kuwety
• ogranicz kontakt z kotem do minimum
• myj ręce po każdym kontakcie z kotem
• nie możesz jeść surowego mięsa
• myj dokładnie surowe warzywa i owoce przed ich zjedzeniem
• mieszkanie sprzątaj dokładnie przy pomocy ogólnie dostępnych środków czystości

Pamiętaj, że wbrew obiegowej opinii, kot to nie jest jedyne źródło toksoplazmozy.

Wartości referencyjne krwi zwierząt dla wybranych parametrów:

Szczepienia przeciw chorobom zakaźnym u  psów:

Wścieklizna

Choroba śmiertelna, prawo polskie nakłada na właścicieli psów obowiązek corocznego szczepienia przeciwko tej chorobie. Wirus będący w ślinie zwierzęcia chorego, poprzez ugryzienie przenika do drugiego organizmu. Okres inkubacji tej choroby wynosi od 3 do 8 tygodni. Objawy spowodowane są przez zapalenie mózgu. Zmiany jakie widzimy dotyczą osobowości psa czyli: miły pies może zrobić się drażliwy oraz agresywny i odwrotnie, agresywny z natury pies zrobi się niezwykle miły. Kolejna faza to światłowstręt, odrętwienie, gorączka, wymioty, biegunka.  Następuje utrata naturalnego uczucia strachu, pies atakuje zwierzęta i ludzi. Choroba kończy się śmiercią.

Borelioza (choroba z Lyme)

Występuje u ludzi i zwierząt. Boreliozę wywołuje bakteria Borreli burgdorferi (krętek), która dostaje się do krwi podczas ukąszenia przez kleszcza, zarażonego krętkami. Krętki po przeniknięciu do organizmu atakują: serce, stawy, nerki oraz ośrodkowy układ nerwowy. U psów objawia się nawracającym stanem zapalnym stawów. Choroba jest bardzo trudna w diagnozowaniu, dlatego też tylko szczepienie umożliwia zabezpieczenie psa.

Choroba Koronawirusowa

Biegunka wywołana przez wirus korona. Choroba objawia się brakiem łaknienia, osłabieniem oraz wodnistą biegunką, często w kolorze  żółto-pomarańczowym o silnym, specyficznym zapachu. Jednoczesna infekcja spowodowana wirusem korona i parwo, wywołuje poważne objawy prowadzące w większości wypadków do śmierci psa.

Choroba parwowirusowa

Biegunka wywołana przez wirus parwo. Choroba ta po raz pierwszy została stwierdzona w Stanach Zjednoczonych w 1978r.  skąd w bardzo krótkim czasie rozprzestrzeniła się na cały świat. Choroba posiada dwie formy występowania: jelitowa i  sercowa. Pierwsze objawy formy jelitowej to depresja, osowiałość, wymioty oraz biegunka. Forma jelitowa powoduje dużą śmiertelność.

Nosówka

Jedna z najgroźniejszych psich chorób zakaźnych. Charakteryzuje się wzrostem temperatury, następnie dochodzi do zapalenia oskrzeli i płuc jak również zapalenia żołądka i jelit. Choroba atakuje również układ nerwowy. Powoduje bardzo wysoką śmiertelność u psów. 

Zakaźne zapalenie wątroby psów (Choroba Rubartha)

Choroba wywołana przez adenowirus typ 1. Choroba posiada bardzo szybki przebieg  i może doprowadzić do śmierci psa w ciągu 24 - 30 godzin. Jej objawy to wysoka gorączka, wymioty, biegunka, drgawki, czasem żółtaczka. Może występować razem z nosówką.

Leptospiroza (Canicola i Icterohaemorrhagiae)

Pierwsza z nich jest niezwykle popularna i rozprzestrzenia sie na drodze bezpośredniej. L. Canicola wywołuje tyfus psi, leptospiry osiadają w nerkach. Typowe objawy to duże pragnienie, wymioty, biegunka ze skrzepami krwi. Druga z nich wywołuje żółtaczkę zakaźną. Leptospiry osiadają w wątrobie i uszkadzają jej miąższ. Objawy to gorączka, wymioty, brak apetytu  

Kaszel kenelowy

Wywołany jest przez adenowirus typ 2. Wywołuje groźne infekcje układu oddechowego. Objawy to nieżyt gardła oraz oskrzeli, stan zapalny migdałków jak również zapalenie płuc. Zaczyna się od suchego spazmatycznego kaszlu, który utrzymuje się wiele tygodni. Wirus Parainfluenzy może wywołać kaszel kenelowy.

Herpeswiroza u szczeniąt

Wywołuje ją wirus, który atakuje szczenięta będące w wieku od 1 do 3 tygodnia życia. Objawy choroby występują natychmiast po zarażeniu. Należą do nich wzdęcie i bardzo silny ból brzucha, od którego szczeniak cały czas skomle. Zgon następuje po około 24 godzinach.  

Szczepienia przeciw chorobom zakaźnym u kotów: 

Białaczka kocia

Jest chorobą układu odpornościowego o śmiertelnym przebiegu. Wywołuje ją wirus (FeLV), powodujący immunosupresję, nowotworzenie oraz wtórne zakażenia. Rozwój kliniczny choroby trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Aby doszło zarażenia, kot zdrowy musi przez długi czas być w kontakcie z kotem chorym. Objawy jakie widzimy na początku choroby są bardzo ogólne: utrata wagi, biegunka, kaszel, ogólne osłabienie. Następnie dochodzi do: immunosupresji, anemii, zaburzeń krzepnięcia krwi, zaburzeń płodności, zaburzeń ruchu, zapalenia nerek, zapalenia stawów.  Koty zarażone białaczką są tak osłabione, że stają się podatne nawet na najlżejsze infekcje, z którymi w innej sytuacji dałyby sobie radę. Tak niski poziom odporności własnej staje się przyczyną śmierci zarażonego kota.

Chlamydioza

Choroba wywoływana przez bakterię Chlamydia psittaci. Gatunek ten jest groźny dla ssaków i ptaków, niektóre szczepy wywołują poronienia u kobiet. Najczęściej powoduje zapalenie spojówek oraz infekcje górnych dróg oddechowych. Objawy: kichanie, wypływ z oczu surowiczy przechodzący w śluzowo-ropny.

Katar koci

Popularna choroba, która atakuje górne drogi oddechowe u kotów. Wysoka zaraźliwość choroby powoduje, że zarażają się nią zarówno koty wychodzące jak i te stale przebywające w domu. Najczęściej zapadają na nią kocięta oraz koty dorosłe z obniżoną odpornością. Typowe objawy: śluzowy lub śluzowo-ropny wypływ z oczu i nosa, kichanie, zapalenie spojówek, ślinienie, gorączka, brak apetytu. Najczęściej zapadają na nią kocięta od 6 do 12 tygodnia, osobniki dorosłe również, jednak te mocno osłabione.

Panleukopenia

Najpopularniejsza kocia choroba na świecie. Jest niezwykle niebezpieczna zwłaszcza dla kociąt, wywołuje ją wirus Parvo, który jest  bardzo blisko spokrewniony z wirusem psim. Najczęściej zapadają koty w wieku od 2m-ca do 2roku życia. Panleukopenia daje nagłe objawy kliniczne w postaci: wysokiej gorączki, wymiotów z żółcią, biegunki o bardzo mocnym, brzydkim zapachu. Bardzo szybko dochodzi do silnego odwodnienia. Objawem charakterystycznym jest duży spadek ilości białych krwinek we krwi. W przebiegu nadostrym panleukopenii, koty umierają bezobjawowo.

Kaliciwiroza

Zapalenie nosa i tchawicy. Objawy to gorączka, nadmierne ślinienie, powstawanie nadżerek i owrzodzeń na języku. Choroba zazwyczaj jest łagodniejsza od kociego kataru.

Szczepienia przeciw chorobom zakaźnym u królików

Myksomatoza

Choroba wirusowa, roznoszona głównie przez komary i pchły. Charakteryzuje ją duża zaraźliwość. Objawy: zakaźne zapalenie spojówek, wypływ z oczu, obrzęki powiek, głowy i uszu, brak apetytu, króliki przestają pić. Temperatura wzrasta do 43oC, śmiertelność dochodzi do 100%.

Pomór królików

Bardzo niebezpieczna choroba wirusowa. Roznosi się poprzez kontakt bezpośredni ze zwierzętami chorymi, ich legowiskami i wspólnym pokarmem. Charakteryzuje się ostrym przebiegiem, od 18 do 48 godzin od momentu zarażenia dochodzi do zgonu. Objawy występują około 2 do 3 godzin przed upadkiem i obserwujemy: surowiczy wysięk z nosa, przechodzący w krwawo-pienisty, zwierzęta wykonują gwałtowne nieskoordynowane ruchy.  

Informacje ogólne:

Dysplazja

Jest to choroba dziedziczna i środowiskowa. Badania nad tą chorobą i jej dziedzicznością wykazały , że jest ona poligeniczna , a liczba genów warunkujących jej powstanie nie jest określona. Wyróżniamy następujące stopnie dysplazji:

• A1 – pies całkowicie wolny od dysplazji, stawy normalne
• A2 – prawie normalne stawy biodrowe
• B - stawy biodrowe podejrzane
• C1 – dysplazja lekka
• C2 – dysplazja umiarkowana
• C3 – dysplazja ciężka

Szczeniak rodzi się z biodrami o kształcie prawidłowym ale są one wiotkie. Czynniki genetyczne i środowiskowe, które stopniowo prowadzą do zmian strukturalnych dają w końcu obraz typowy dla dysplazji. Jest to bardzo typowe schorzenie dla ras dużych, ponieważ psy rosną szybko i wcześnie osiągają dużą masę ciała. Objawy kliniczne dysplazji u psów młodych to: niechęć do ruchu, nietypowe stawianie tylnych kończyn, widoczne zwłaszcza w czasie biegu, chwianie zadu, niechęć do zabawy i zmiany pozycji. Objawy te spowodowane są przez ból, który jest wynikiem uszkodzeń krawędzi panewki. Nieprawidłowości te są następstwem wadliwej ruchomości wiotkiego stawu, przekraczającej granicę elastyczności kości i chrząstki. Ból u dorosłych psów spowodowany jest ciągłym rozwojem zmian, ponieważ dochodzi do wtórnych zmian zwyrodnieniowych. Objawy kliniczne nasilają się po każdym dużym wysiłku typu: bieganie, skakanie. Często przy dysplazji można zaobserwować atrofię mięśni uda i duży przerost mięśni ramiennych. Jest to efekt przerzucenia ciężaru ciała na przednie łapy w celu odciążenia tylnych. Wszystkie te zmiany najczęściej występują równomiernie. Zdarza się również tak, iż przez długi czas zwierzę chodzi zupełnie normalnie i żadne zmiany nie są zauważalne gołym okiem. 

Ciąża urojona

Jej występowanie u suk jest tak częste, że   traktowane jest niemal jako stan fizjologiczny organizmu. Najczęściej rozpoczyna się pomiędzy czwartym a szóstym tygodniem od zakończenia rui, chociaż zdarza się, że występuje w obojętnym okresie czasu . Objawy to utrata apetytu, przygotowywanie legowiska, niańczenie zabawek, produkcja i wydzielanie mleka. Uwaga mleka nie wolno ściągać, ponieważ dla organizmu suki będzie to sygnał do nasilenia jego wytwarzania. U kotek ciąża urojona zdarza się niezwykle rzadko.

Ropomacicze

Występuje dość często u suk, zapadalność u kotek jest sporo niższa. Prowadzi do zejścia zwierzęcia. Spowodowane jest zaburzeniem pracy gruczołów płciowych i gospodarki hormonalnej. Może przebiegać z objawami lub bezobjawowo. Objawem charakterystycznym jest brunatny wyciek z pochwy w kolorze kawy z mlekiem oraz niezwykle duże pragnienie. Leczenie farmakologiczne w większości wypadków nie daje efektu, wydłużając jedynie okres jego rozwoju. Najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe wykonanie zabiegu chirurgicznego.

Tężyczka poporodowa

Występuje u suk do dwóch tygodni po porodzie. Spowodowana jest niedoborem wapnia w organizmie . Niedobór ten spowodowany jest obciążeniem organizmu suki budową kośćca u płodów, karmieniem szczeniąt . Objawy to silne skurcze, drgawki, rosnąca temperatura, przyspieszony oddech .

Zespół rozszerzenia i skrętu żołądka

zagraża życiu psa. Polega na nagłym nagromadzeniu się powietrza w żołądku, towarzyszy temu przemieszczenie się żołądka oraz przylegających struktur : śledziony, krezki i naczyń krwionośnych. Jeżeli nie udzielimy natychmiastowej pomocy, pies nie ma najmniejszych szans na przeżycie.

Biegunka, wymioty

Mogą oznaczać nie tylko niestrawność ale również chorobę wątroby, trzustki, zatrucie. Jeżeli wystąpią u twojego kotka albo pieska należy niezwłocznie reagować, ponieważ mogą doprowadzić u niego do odwodnienia. Są szczególnie niebezpieczne u małych szczeniąt i kociąt. Jeżeli zauważymy w nich krew należy natychmiast udać się do gabinetu ponieważ mogą to być oznaki np.: zjedzenia trutki na szczury (natychmiastowa reakcja daje szanse na przeżycie) lub choroby wirusowej i w tym wypadku również trzeba od razu reagować. zobacz pkt 5 zatrucia

Zmiany skórne, wypadanie sierści

Zmiany takie są wspólne dla niedoborów witaminowych, różnego rodzaju alergii, błędów żywieniowych, uczuleń np.: po pogryzieniu przez pchły, chorób wewnętrznych. W takim wypadku najlepiej udać się do gabinetu  gdzie zwierzak, zostanie dokładnie przebadany i na tej podstawie, zostanie wdrożone odpowiednie postępowanie.